28. DADA

Francis Picabia  Machine Turn Quickly

Σύμφωνα με διήγηση του Hans Richter, ζωγράφου και θαμώνα του Cabaret Voltaire, από το βιβλίο που έγραψε γαι το Dada, μια μέρα του 1916 κυκλοφόρησε η φήμη πως ο Hans Arp και ο Tristan Tzara (βασικά μέλη της ίδιας ομάδας),  μονομάχησαν στο δάσος του Rehalp, έξω από την Ζυρίχη και πως ένας από τους μάρτυρες ήταν και ο Ελβετός συγγραφέας  Christopher Heer.
Η είδηση δημοσιεύτηκε σε εφημερίδα της Ζυρίχης αλλά στους αναγνώστες της εφημερίδας φάνηκε παράξενο πώς ένας σοβαρός άνθρωπος σαν τον  Heer είχε αναμειχθεί σε ένα από τα εξωφρενικά εκείνα επεισόδια που προκαλούσαν συχνά-πυκνά οι ταραχοποιοί θαμώνες του Cabaret Voltaire!

Max Ernst The Elephant Celebes

Επιπλέον δεν υπήρχαν πληροφορίες για το ποιός κέρδισε στη μονομαχία ή αν είχαν τραυματιστεί και οι δύο. Γρήγορα εμφανίστηκε μια οργισμένη διάψευση από τον Heer  που έλεγε ότι την μέρα που είχε γίνει η υποτιθέμενη μονομαχία ήταν εκτός Ζυρίχης -που ήταν και η αλήθεια - και πως ήταν αδιανοητο πως κάποιοι μπόρεσαν να σκεφτούν ότι συμμετείχε και αυτός σε τέτοιες παράνομες δραστηριότητες!
Στη συνέχεια δύο άλλα μέλη της ομάδας του Cabaret και φίλοι των δύο μονομάχων, με επιστολή τους στην εφημερίδα ανέφεραν ότι από την μονομαχία δεν τραυματίστηκε κανείς γιατί οι δύο μονομάχοι δεν συμμάδεψαν ο ένας τον άλλο

Hans Alp   Egg Beater

αλλά οτι και οι δύο πυροβόλησαν προς έναν άλλο στόχο (!!) και πως ο Heer ήταν όντως παρών στο συμβάν παρά τους ισχυρισμούς του. Ο ίδιος ο Arp όμως, που υποτίθεται πως ήταν ένας από τους μονομάχους διηγείται διαφορετικά πράγματα:  οτι δηλαδή η μονομαχία όντως έγινε και πως ο ίδιος τραυματίστηκε στο πάνω μέρος του αριστερού του μηρού μετά από ανταλλαγή τεσσάρων πυροβολισμών. Και πως μετά το τέλος της μονομαχίας οι δύο αντίπαλοι αποχώρησαν χωρίς να συμφιλιωθούν!
Γενικά επικράτησε μια απίστευτη σύγχυση με αντικρουόμενες πληροφορίες και φήμες για το γεγονός με τους κατοίκους της Ζυρίχης να παρακολουθούν με ενδιαφέρον χωρίς όμως να μπορούν να καταλάβουν το τι ακριβώς συνέβη και αν συνέβη. Βεβαίως όλο αυτό το παράλογο σκηνικό της μονομαχίας το έστησαν οι θεότρελλοι ταραξίες του Cabaret  για να προκαλέσουν, να αναγκάσουν τους φιλήσυχους κατοίκους να ασχοληθούν και βέβαια να διασκεδάσουν με τη σύγχυσή τους.

Marcel Duchamp  Fountain

Όλη αυτή η ιστορία μας δίνει μια -αμυδρή έστω- εικόνα για το πνεύμα αναρχίας, αντι-τέχνης (antikunst), πρόκλησης, διασκέδασης και χιούμορ που ονομάστηκε Dada και που χαρακτήριζε όλες τις δραστηριότητες των καλλιτεχνών (?) του Cabaret Voltaire. Ακόμα και για το όνομα Dada και για το πως προέκυψε οι πρωταγωνιστές του φρόντισαν να μπερδέψουν με αντικρουόμενες ερμηνείες και διηγήσεις.
Γενικά το Dada αντιπαθούσε το προσχεδιασμένο, το λογικό, το θεσμοθετημένο, αμφισβητούσε όλες εκείνες τις αποδεκτές από τη μεσαία τάξη αξίες που όμως οδήγησαν στον πρώτο παγκόσμιο πόλεμο και ευνοούσε τον αυθορμητισμό, την φαντασία, το χιούμορ, την ανάμειξη των τεχνών. Ξεκίνησε με τους πρωτεργάτες του Cabaret Voltaire,

Marcel Duchamp  Nude descending a Staircase

απογειώθηκε με την προσθήκη του Francis Picabiat στην ομάδα και ωρίμασε με τον ερχομο του Marcel Duchamp. Διαδόθηκε στο Παρίσι, την Νέα Υόρκη, το Βερολίνο αλλά και στη Ρωσία. Μεταπολεμικά μετεξελίχθηκε στον Νεο Ντανταισμό, το Fluxus κλπ Το Dada ανέδειξε πρόσωπα όπως ο Tristan  Tzara, ο Marcel Janco, o Francis Picabia,  ο Hans Alp, ο Marcel Duchamps, ο Arthur Cravan, ο Alfred Stieglitz, ο Man Ray, ο André Breton, ο Paul Eluard, ο Max Ernst, ο Louis Aragon ....
Ακολουθεί ένα από τα φωνητικά ποιήματα του Hugo Ball (ένας από την παλιά φρουρά του Cabarret Voltaire):

KARAWANE
jolifanto bambla ô falli bambla
grossiga m'pfa habla horem
égiga goramen
higo bloiko russula huju
hollaka hollala
anlogo bung
blago bung
blago bung
bosso fataka
ü üü ü
schampa wulla wussa ólobo
hej tatta gôrem
eschige zunbada
wulubu ssubudu uluw ssubudu
tumba ba- umf
kusagauma
ba - umf
                        Hugo Ball (1917)

28. DADA

Max Ernst  Virgin Spanking Christ in front of three witnesses,
Max Ernst, André Breton, Paul Eluard

According to Hans Richter, painter and faithful resident of Cabaret Voltaire, out of his book about Dada, one day of 1916 rumours spread around about Hans Arp and Tristan Tzara (prominent members of the same group of the Cabaret Voltaire) having fought a duel in the Rehalp forest in the outskirts of Zurich and that one of the witnesses was the Swiss writer Christopher Heer.

There were no details as to who the winner of the duel was or whether there had been any injury. Very soon there was an angry denial, by Heer himself,  that he was one of the witnesses as he was out of Zurich the day the supposed duel took place .

Next, two other members of the Cabaret Voltaire group - and friends of the two duellers, addressed the newspaper with a letter reporting that there was no injury in the duel because the two duellers did not fire to each other but to another target (!!) and that Heer, despite his claims, was present! Arp himself however, one of the supposed duellers, described the incident otherwise: that the duel took place indeed and that he was wounded lightly on the upper thigh after four exchanges of fire! And that after the duel the two enemies left the battlefield unreconciled!



Marcel Janco  Mask

 In general, the story about the duel caused a confusion with contradictory information and rumours  while the Zurich citizens were trying to follow but not being able to understand what exactly had happened - if anything had happened at all!! Obviously all this insane stage set was organized by the crazy troublemakers of Cabaret Voltaire to provoke, to attract the attention and, of course, to have fun with the confusion they caused!

All this story offers us an -vague, even so- idea of the spirit of anarchy, anti-art (antikunst), provocation, fun and humour that was dubbed Dada and was characteristic of all the activities of the Cabaret Voltaire artists. Even concerning the 

Alfred Stieglitz   Georgia O'Keefe

word Dada, there is a confusion as to how it came up since the protagonists of the movement saw to this with contradictory interpretations and reports.

Generally Dada dislikes premeditation, logic, institutionalisation, disputes all those principles accepted by the middle class - principles that lead to the IWW- and favours spontaneity, imagination, humour, the fusion of arts... It started with the pioneers of Cabaret Voltaire, rocketed with the addition of Francis Picabia to the group  and matured with Marcel Duchamp. It was spread to Paris,  New York, Berlin, Russia. In the post war years was transformed to Neodadaism, Fluxus etc. Dada gave prominence to artists like Tristan  Tzara, Marcel Janco, Francis Picabia,  Hans Alp, Marcel Duchamps, Arthur Cravan, Alfred Stieglitz, Man Ray, Andre Breton, Paul Eluard, Max Ernst, Louis Aragon ....

Man Ray   Woman smoking a Cigarette

Here is one of the phonetic poems by Hugo Ball:

KARAWANE
jolifanto bambla ô falli bambla
grossiga m'pfa habla horem
égiga goramen
higo bloiko russula huju
hollaka hollala
anlogo bung
blago bung
blago bung
bosso fataka
ü üü ü
schampa wulla wussa ólobo
hej tatta gôrem
eschige zunbada
wulubu ssubudu uluw ssubudu
tumba ba- umf
kusagauma
ba - umf
                        Hugo Ball (1917)