4. Όσιος Δαυίδ (Μονή Λατόμου)/ Church of St David (Thessaloniki)

Υπάρχει μια εκκλησία  προς την Ανω Πόλη της Θεσσαλονίκης  που αν βρισκόταν σε κάποια άλλη Ευρωπαϊκή χώρα θα είχε προβληθεί , θα αποτελούσε αιτία πλήρους ανάπλασης  της γύρω περιοχής και αντικείμενο τουριστικής αξιοποίησης με φήμη σε όλο τον κόσμο.

Αλλά επειδή η Ελλάδα είναι μία χώρα που διακρίνεται για τη σεμνότητά της και την ταπεινοφροσύνη της κάτι τέτοιο δεν έχει συμβεί. Παρ’ όλα αυτά η μονή Λατόμου (όσιος Δαυίδ) είναι ένα από τα μνημεία της Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς της Unesco. Και ο λόγος είναι ότι παρά το μικρό της μέγεθος οι νωπογραφίες και το ψηφιδωτό που υπάρχουν εκεί είναι μοναδικά. Οι μεν τοιχογραφίες του τέλους του 12^ου αιώνα, περιόδου της Κομνήνειας καλλιτεχνικής αναγέννησης, είναι του ίδιου ύφους (μπορεί να έγιναν από το ίδιο ργαστήριο της Θεσσαλονίκης) και  σύγχρονες με εκείνες του Αγίου Παντελεήμονα στο Νέρεζι-έξω από τα Σκόπια που αποτελούν ορόσημο στην ζωγραφική ιστορία του μεσαίωνα- για να μην πούμε ότι έχουν γίνει και 2-3 χρόνια νωρίερα! Είναι το πρώτο δείγμα ζωγραφικής όπου οι άνθρωποι απεικονίζονται με έντονα ψυχολογικά χαρακτηριστικα – δείγμα της επιστροφής στα ανθρωπιστικά στοιχεία του αρχαίου ελληνικού πολιτισμού. Το δε ψηφιδωτό πρέπει να κατασκευάστηκε την εποχή που κτίστηκε και η εκκλησία (αυτό που λέμε μονή Λατόμου είναι το καθολικό μονής που υπήρχε εκεί) δηλαδή γύρω στον 5^ο μΧ αιώνα. Η μοναδικότητα του ψηφιδωτού έγκειται στο θέμα του που δεν υπάρχει πουθενά αλλού και είναι το όραμα του προφήτη Ιεζεκιήλ με το Χριστό-Εμμανουήλ (νέο, χωρίς γένεια) να κάθεται σε ένα ουράνιο τόξο. Το ψηφιδωτό γλύτωσε από την Εικονομαχία αφού κάποιος το κάλυψε με δέρμα βοδιού και κονίαμα. 

4. Church of St David

There is a church towards the Upper Town of Thessaloniki that had it been situated elsewhere, in another European country, it would have been widely advertised, it would have been a good reason for a total reconstruction and touristic development of the surrounding area and would definitely be famous worldwide. But as Greece is a country distinguished for its modesty and humility nothing of all these has happened! However, the Church of Saint David (the “Quarryman’s monastery”) is among the monuments of the World Heritage list of UNESCO. The reason is that despite its small size, its frescoes and mosaic, are unique. The frescoes, on one hand, of late 12^th century –period of the Komnenian Cultural rebirth, bear the same technique and style (they may have been painted by the same workshop of Thessaloniki) with those in the church of Saint Panteleimon in Nerezi –in the outskirts of Skopje, that are considered a milestone of Painting of the Middle Ages- which they precede by 2-3 years. It’s the first sample of painting ever where human psychology is depicted with the people faces and gestures – sign of the return to the humanism-focused ancient Greek culture. The mosaic, on the other hand, must have been constructed during or shortly after the construction of the church (used to be the church of the monastery that no longer exists) which was around the 5^th century. The uniqueness of the mosaic lies on the subject of it that can’t be encountered elsewhere and it’s about the vision of the prophet Ezekiel with the Christ-Emmanuel (young, without a beard) sitted on a spectrum. The mosaic was saved from the Iconomachy conflicts because someone covered it with a cow hide and plaster.